De VNG en de VNG Utrecht kijken terug op een succesvolle en goed bezochte bijeenkomst over de Verenigingsstrategie 2030 van de landelijke VNG. Hieronder leest u een persoonlijk bericht van Pieter Jeroense, plaatsvervangend algemeen directeur van de VNG, naar aanleiding van de bijeenkomst.
“Op 4 november spraken we in het gemeentehuis van Houten met een gemêleerd gezelschap van burgemeesters, gemeentesecretarissen, raadsleden en wethouders van VNG Utrecht over de Verenigingsstrategie 2030. Onze gastheer was burgemeester Gilbert Isabella. Marcella van Esterik, griffier van Soest en bestuurslid van VNG Utrecht, faciliteerde het gesprek.
In de reeks bijeenkomsten met de provinciale VNG-afdelingen was dit de zesde bijeenkomst. Voor de gemeenteraadsverkiezingen hebben we ook een ronde gedaan langs de provinciale VNG-afdelingen en diverse netwerken. Op basis daarvan is een 80% versie geschreven van de Verenigingsstrategie. Met de input van de nieuwe raden en colleges zullen we deze versie verder aanvullen en presenteren op de Algemene Ledenvergadering van de VNG in juni 2023.
We bespraken eerst een aantal actuele thema’s naar aanleiding van de bestuursvergadering van de VNG op 3 november, waaronder de voordracht van Sharon Dijksma voor het (vice)voorzitterschap van de vereniging, de instelling van de tijdelijke commissie Asiel en Migratie en een aantal agendapunten voor de Algemene Ledenvergadering op 2 december, zoals de Omgevingswet en het Integraal Zorgakkoord. De structurele financiering door het rijk aan gemeenten is een grote zorg en geeft veel onzekerheid, dat werd door u onderstreept. De wereldwijde transities van dit moment hebben een directe impact op gemeenten. Dit is een uitdaging, maar betekent ook een taakverzwaring, waarvoor gemeenten voldoende middelen moeten ontvangen.
In het gesprek over de Verenigingsstrategie 2030 heb ik toegelicht dat wij zoeken naar een nieuw model, dat we “omgekeerd medebewind” hebben genoemd. Hierin doen gemeenten een stap naar voren door maatschappelijke opgaven te agenderen en oplossingen aan te dragen en aan het rijk de randvoorwaarden te stellen voor de uitvoering. Met elkaar zullen we moeten bezien voor welke opgaven dit model passend is. Deze benadering stelt gemeenten in staat om proactief opgaven te agenderen en vraagstukken aan te pakken vanuit het perspectief van de leefwereld van inwoners. Terecht werd de vraag gesteld: zijn wij hier als gemeenten goed op voorbereid? We kunnen meer gezamenlijk doen. Door meer onderlinge samenwerking en gebruik te maken van elkaars ervaring in de uitvoering kunnen we krachten bundelen, waarbij werd benadrukt dat dit ook op strategisch vlak van belang is. Niet alle gemeenten zijn op dit niveau goed bezet op dit moment. Het huidige personeelstekort speelt hierbij een rol.
Bij de stemming over de diverse discussiepunten via de Mentimeter, voelde ik steun voor de ontwikkeling van een toekomstvisie, waar we nu mee bezig zijn. Door u werd benadrukt om daarin oog te hebben voor een visie op de gezamenlijke uitvoering. Ook gaf u steun aan het model van het omgekeerd medebewind en benadrukte u belang van het goed organiseren van commitment in de vereniging, met nadruk op een goede verbinding met de diverse netwerken en een goede afstemming in de lobby. U gaf aan de relatie met de waterschappen en provincie daarbij niet te vergeten.
Het is voor de VNG van groot belang steeds te blijven checken of we via de huidige governance in staat zijn om goed input op te halen bij onze leden, ook bij kleine gemeenten. Nog meer aandacht voor de rol van raadsleden binnen de VNG governance werd genoemd door een aantal aanwezige raadsleden. Dit is ook een aandachtspunt binnen de VNG en onze Commissie Raadsleden & Griffiers.
Bij het onderwerp “De VNG ontwikkelt zich tot een vereniging van gemeenten die samenwerken in de regio’s” ontstond veel discussie waarbij de zorg om de democratische legitimiteit aan de orde kwam. Conclusie was dat de VNG in elk geval de belangen moet blijven vertegenwoordigen van de afzonderlijke gemeenten die samenwerken in regio-verbanden.
Tenslotte kreeg het investeren in het leren van elkaar en het verbeteren van de uitvoering, een hoog cijfer van u waarbij wederom werd aangegeven dat leren van elkaar ook op strategische niveau belangrijk is.
De stap naar voren kreeg een hoog cijfer. Dat is mooi. U gaf wel aan om ervoor te waken dat het niet alleen een systeem-verhaal wordt, want verandering gaat met name over cultuur, waarbij u aangaf: Denk vooral vanuit de inwoners van gemeenten.
Ook goed om te horen dat de communicatiemiddelen van de VNG goed worden gewaardeerd, waarbij u aangaf dat ze nog beter bekend zouden mogen zijn. Tijdens de bijeenkomst zijn we daar meteen mee aan de slag gegaan.
Het vervolg: we spreken over de Verenigingsstrategie de komende tijd nog met zes provinciale VNG-afdelingen en diverse andere netwerken. Met alle input gaan we de concept-eindversie opstellen voor de ALV van juni 2023. Deze sturen wij voorafgaand aan de ALV naar alle gemeenten, zowel naar de colleges als de gemeenteraden.”
Vriendelijke groet,
Pieter Jeroense
Algemeen plaatsvervangend directeur VNG
