De titel van het Voorjaarscongres 2017 van VNG Utrecht, Raadslid in de schijnwerper, is John Bijl uit het hart gegrepen. “Dat hebben we nodig: meer aandacht voor de rol en positie van het gemeenteraadslid. Want raadsleden zijn op dit moment zonder uitzondering onderbetaald en overbelast.”
Meer dan 300 gemeenteraden heeft John Bijl (directeur van het Rotterdamse Periklesinstituut, columnist van Binnenlands Bestuur en keynote speaker van het Voorjaarscongres) inmiddels zien vergaderen. Zijn conclusie gaat geen krantenkoppen maken, weet hij zelf. “Zeker, het kan absoluut beter. Maar zo slecht als sommigen willen doen geloven staat de lokale democratie er nou ook weer niet voor. Zeg dat zo’n 5 procent van die vergaderingen superslecht was. En vijf procent was supergoed. Daar zat ik glunderend op de tribune. Alles wat daartussen zit kampt wel met problemen, maar die zijn zeker niet onoplosbaar. Dan hebben we het over een knullige voorbereiding, stukken die niet op orde zijn, een vergadermodel waar iedereen zijn eigen uitleg aan geeft, of een iets te zelfverzekerd college. Vervelend, maar niet onoplosbaar.”
Toch heeft Bijl wel degelijk zorgen over een aantal fundamentele vraagstukken, dat het optimaal functioneren van de lokale democratie in de weg staat. “Het belangrijkste punt is misschien wel dat de gemeenteraad het contact met de burger hard nodig heeft om te kunnen laten zien dat de lokale democratie functioneert, maar dat contact gaandeweg is kwijtgeraakt. De paradox is dat de samenleving nog nooit zo politiek georiënteerd is geweest maar dat er toch een enorme kloof zit tussen politici en de bevolking. Het lijkt erop dat de institutionele politiek niet meer weet hoe zij aansluiting kan vinden bij haar achterban.”
