Besturen op basis van consent
Walter Hooghiemstra
Utrechtse Heuvelrug is eveneens zonder model aan de slag gegaan met het thema participatie. “We zijn gewoon dingen gaan doen omdat wij ze nodig vonden, aldus griffier Walter Hooghiemstra. “Het is altijd goed om te zien wat er in andere gemeenten gebeurt, maar het is altijd je eigen proces en je eigen uitkomst.”
In het geval van Utrechtse Heuvelrug begon het proces na 8 jaar van ‘nogal grimmige oppositie/coalitie verhoudingen’. “Veel discussie ging niet over de inhoud maar over wat er was afgesproken. De verhoudingen tussen de ambtelijke organisatie en de politiek waren niet in orde. En het contact met de samenleving was zwaar vervuild.”
Dat veranderde na de gemeenteraadsverkiezingen van 2014. De negatieve uitkomst van een bestuurskrachtmeting, maar ook het ontbreken van een echt grote partij in de gemeenteraad, leidde tot het besluit de coalitievorming anders aan te pakken. “We hanteerden de consent-methode: waar zijn we het over eens? Op basis daarvan werd namens alle acht fracties een raadsprogramma opgesteld, dat vervolgens goed is doorgesproken met onze inwoners. Dat resulteerde in 89 kritiekpunten, waarvan een groot deel ook werkelijk tot aanpassing van het raadsprogramma heeft geleid. Vervolgens is een college geformeerd van vier wethouders uit vier verschillende fracties, die op basis van het raadsprogramma een uitvoeringsprogramma hebben opgesteld.”
Het leidde tot heel andere discussies in de raad. Er was meer draagvlak voor het beleid en de maatregelen, maar ook meer ruimte om in de politieke discussie een eigen positie in te nemen. Daarnaast is de gemeentelijke organisatie flink onder handen genomen. Hooghiemstra: “Ambtenaren zijn meer op hun netwerk gericht en op het contact met de inwoners.”
Ook Hooghiemstra benadrukte dat er geen panklaar model is, dat in elke gemeente zomaar kan worden toegepast. “Daar komt bij: het kan allemaal stuk. De komende gemeenteraadsverkiezingen kunnen leiden tot andere politieke verhoudingen, wat het hele model kan omgooien. Hopelijk hebben echter veel mensen doorgekregen dat dit een goede werkwijze is, die de moeite van het bewaren waard is.”
Dit is het verslag van de eerste bijeenkomst van een tweeluik rond dit thema. De tweede bijeenkomst werd gehouden op dinsdagavond 13 februari 2018.
