Inspiratieboekje
Yolanda Adel
Zaken die allemaal aan bod komen bij alternatieve vormen van formeren, zo stelde Yolanda Adel van de Raad voor het openbaar bestuur (Rob). Het Rob komt in februari 2018 met een Inspiratieboekje, waarin 10 gemeenten over hun ervaringen met anders formeren vertellen. Een van die gemeenten is Utrechtse Heuvelrug.
“De meerwaarde ligt vooral in een groter draagvlak voor wat je als gemeentebestuur wilt bereiken. Het contact met de samenleving wordt intensiever. Je gaat het gesprek met je inwoners aan over wat voor hen belangrijk is en houdt daar vervolgens ook rekening mee bij het opstellen van je collegeakkoord. Door aan de voorkant van het proces beter te luisteren naar wat er leeft in samenleving, neemt het vertrouwen van de burger alleen maar toe. Hij merkt immers dat hij serieus genomen wordt.”
Voor het welslagen van alternatieve vormen van formeren zijn openheid en vertrouwen cruciaal. “Zowel het bestuur als de ambtelijke organisatie moet het in haar DNA hebben dat zij de samenleving actief wil betrekken bij de formulering van beleid. Met name ook de driehoek van burgemeester, griffier en gemeentesecretaris moet erop zijn toegerust. Zij moeten in staat zijn te verbinden, te ondersteunen en richting te geven.”
- Klik hier voor de Bundel Nieuwe politiek, nieuwe akkoorden, die in februari is verschenen.
Ontwerpvraagstuk
Rob van der Eyden
Er zijn allerlei verschillende manieren om het formatieproces anders vorm te geven. Dat varieert van het raadsbrede coalitieakkoord en het procesakkoord (afspraken over het proces om tot beleidsafspraken te komen) tot het consentmodel (besluitvorming vindt plaats als niemand principiële bezwaren heeft) en het consensusmodel (besluitvorming vindt plaats als iedereen voor is).
Veranderarchitect Rob van der Eyden ziet het formatieproces dan ook vooral als een ontwerpvraagstuk. Zelf heeft hij vanuit het Sociocratisch Centrum en binnen de werkgroep Anders Formeren van Code Oranje de nodige ervaring opgedaan met de consent methode, die is gehanteerd bij de formatie in Utrechtse Heuvelrug.
Anders formeren draait volgens Van der Eyden om verbinding en niet om politieke strijd. Het leidt tot co-creatie en transparantie in plaats van achterkamertjespolitiek. En het resultaat is een flexibel en geen dichtgetimmerd akkoord. Maar daarmee stopt het vervolgens wel: “Zie het als verschillende pannen soep. Er bestaat geen standaard recept voor hoe het formatieproces eruit zou moeten zien. Het vereist maatwerk. Iedere gemeente is anders en zal dus ook andere keuzes maken met betrekking tot de ingrediënten die zij wil gebruiken.”
Dat heeft ook te maken met de problemen die men ermee wil oplossen. “Dient het de polarisatie in de politiek tegen te gaan, of moet het draagvlak vergroot worden? Wil het lokale bestuur snel kunnen reageren in een steeds dynamischer wereld? Of wil men de kloof tussen overheid en burgers overbruggen en de energie, de kennis en de kunde van de lokale samenleving beter benutten?”
- Klik hier voor de presentatie van Rob van der Eyden.
