Marc Chavannes
Pick-up truck
Marc Chavannes, correspondent Politiek voor De Correspondent, greep in zijn bijdrage terug op de uitslag van de verkiezingen in de Verenigde Staten. “Het is de overwinning van de pick-up truck”, aldus Chavannes. “Je kunt Donald Trump niet één op één naar Wilders vertalen maar overwinning van de pick-up truck heeft ons wel iets te zeggen. De kunst is te achterhalen wat. Want het ingewikkelde is dat we juist dat niet weten en er desondanks wel mee moeten werken. De overwinning van Trump zegt mij dat de rechtstaat in Amerika niet meer vanzelfsprekend is, dat de waarheid niet meer vanzelfsprekend is en dat de media niet meer worden als vertaler van wat er aan de hand is. De media die Trump groot hebben weten te maken, zijn geen media. Zij staan voor een verdienmodel dat zijn eigen waarheid predikt in plaats van de feitelijke waarheid.”
Een lastige nieuwe werkelijkheid, ook in democratisch perspectief. “De rapporten die over de toekomst van de democratie zijn verschenen, zijn stuk voor stuk verstandig en serieus. Maar ze kunnen slechts krabbelen aan deze nieuwe werkelijkheid. Zij zijn beter in het signaleren van de problemen dan in het verzinnen van de oplossingen.”
De hamvraag is hoe bij de bevolking de boosheid en het gevoel niet te worden vertegenwoordigd kunnen worden weggenomen. Chavannes wees in dat kader op een experiment met zelfsturing in de Rotterdamse wijk Middelland, waar een groep van 400 buurtbewoners konden meepraten met het wijkbeleid. “Daaruit is gebleken dat democratie op wijkniveau weliswaar niet zo heel erg makkelijk is, maar dat het wel degelijk belangrijk is om ook de wijk in gaan en met mensen te praten en ter plaatse te gaan kijken wat er aan de hand is, zodat je er ook iets aan kunt doen. Dat kun je niet alleen de burgemeester laten doen. Mensen mogen meer verwachten van het lokaal bestuur. Wij zijn verworden tot zappende burgers. Als laboranten van de lokale democratie heeft u als taak ons te boeien.”
Lokale journalistiek
Intensiever contact kan de band met de lokale bevolking versterken. Maar daarnaast pleitte Chavannes nadrukkelijk ook voor een versterking van de lokale journalistiek. Want die leidt steeds meer een kwijnend bestaan of is zelfs al van het mediaterrein verdwenen. “Zoals u de burger moet helpen zijn democratische plicht vorm te geven, moet u ook de journalistiek op lokaal niveau vorm en inhoud helpen geven. Biedt bijvoorbeeld financiële ondersteuning aan stichtingen, die onafhankelijke en kritische verslaggeving over lokale democratie mogelijk maken, al dan niet in digitale vorm. Het is de taak van gemeenten en provincies om daar mee aan de slag te gaan.”
Alle initiatieven die ertoe bijdragen dat de lokale democratie versterkt wordt, kunnen in beginsel op een positieve ontvangst rekenen, aldus Chavannes. “Maar het is tegelijkertijd zaak ons te blijven realiseren dat wat we aan democratische spelregels hebben vastgelegd een groot goed is. Het gaat te ver om oude regels buiten haakjes te zetten terwijl er geen beter alternatief voor is. Wetten en regels zijn primair voor de zwakken bestemd. Het recht van de sterkste of de grootste mond moeten we met humor en kracht van argumenten te allen tijde zien te weerleggen.”
Een mooi pleidooi, vond Koos Janssen. Zelf wilde hij bestuurders en raadsleden vooral het advies meegeven om niet te snel te denken dat zij het wel weten. “De tijdgeest en de tijd waarin we leven zijn al ingewikkeld genoeg. En dus moeten we de moeite en de tijd nemen om iets te duiden en onze democratische weg erin te vinden. Schiet soms in de vertraging. En gebruik de zo verkregen tijd om de beste oplossing te vinden en die te vertalen naar een eigen handelingsperspectief.”
